تغذیه مرکبات
اصول تغذيه مركبات:
امروزه ديگر باغداري فقط بعنوان يك شغل نيست و بصورت يك حرفه و حتي يك هنر مطرح است كه همانند يك هنرمند با استفاده ي بهينه از سرمايه و ابزار و نهاده ها بيشترين سود آوري را داشته باشد.
نحوه كاشت و عمليات نگهداري نهال مركبات شامل مراحل خاصي بوده و نياز به مهارت فراوان دارد . اما اكنون باغداران تقريباً در اين زمينه چيزي كم ندارند و هر باغدار حاوي دنيائي از اطلاعات و تجارب در زمينه كاشت مركبات است و به همين لحاظ به نظر مي رسد كه وقت آن فرا رسيده كه توجه خاصي را به تغذيه بهينه معطوف داشت.
درخت مركبات نيز همانند ساير گياهان به دو دسته از عناصر شامل ماكرو و ميكرو نياز دارد.
عناصرماكرو:
ـ ازت
اين عنصر بعنوان غذاي اصلي كه نقش عمده ي آن در رشد سبزينه اي درخت است كه سبزي و شادابي را به درخت مي دهد.كمبود اين عنصر باعث مي شود برگهاي درخت به رنگ سبزمايل به زرد تبديل شده كه اين زردي ابتدا در برگهاي مسن ظاهر مي شود .ريزش بي موقع برگ ،كم شدن محصول و كوچك شدن ميوه و ريزش ميوه قبل از رسيدگي كامل از ديگر علائم كمبود ازت مي باشد .مناسبترين كود ازته براي مركبات كود سولفات آمونيوم است كه داراي21 % ازت باشد. در خصوص تأمين ازت درخت مركبات بايد توصيه شود كه نيمي از مصرف ساليانه درخت را قبل از زمان شكوفه دهي ( بهمن ماه ) كه درخت بيشترين نياز را داردو نيم ديگر را در دو مرحله يكي وقتي كه ميوه ها شروع به رشد نموده وبه اصطلاح نخودي شده اند و مرحله بعد زمان رشد كامل ميوه به زمين داده مي شود .
بايد اين نكته را در نظر داشت كه كودهاي ازته بدليل حلال بودن در آب همواره با آب آبياري و بارندگي شسته و از ذسترس گياه خارج شده و معمولاً هرساله بايد به خاك اضافه شود.
ـ فسفر
اين عنصركه به شكل سوپر فسفات و فسفات آمونيوم در باغات مصرف مي شود،تأثير زيادي روي زودرسي ميوه دارد. مصرف آن باعث خوشرنگي ،بالارفتن كيفيت ميوه و عمل گرده‌افشاني را آسان مي‌كند.كمبود آن باعث كلفتي پوست ميوهو توخالي شدن آن مي‌شود،بطوريكه وقتي ميوه را برش مي‌زنيم حفره بزرگي در وسط ميوه مي‌بينيم . مات شدن رنگ برگها و ريزش بي موقع برگ نيز از ديگر علائم كمبود فسفر مي باشد . بهترين زمان مصرف فسفات قبل از شكوفه دهي، كه در مناطق جنوب برابر با بهمن ماه مي باشد.
ـ پتاس
مصرف پتاس در مركبات باعث افزايش رشد و نمو درخت ، درشت شدن ميوه ، مقاومت به بيماريها، جلوگيري از تركيدگي پوست و كمك به خشبي شدن شاخه‌هاي جوان مي‌شود . شكل تركيدگي ميوه در چند سال اخير يكي از مشكلات بزرگ باغات جنوب است كه مصرف پتاس با مقاومتي كه در پوست ميوه ايجاد مي‌كند كه تا حد بسيار زيادي با اين مشكل مبارزه مي‌كند. با مصرف پتاس مقاومت گياه را به سرما نيز افزايش مي‌دهد . اين نوع كود بهتر است كه در اواخر زمستان قبل از شكوفه‌دهي به درخت بدهيم.
كودهاي ميكرو:
از جمله عناصر كم مصرف مورد نياز مركبات عبارتند از كلسيم ، منيزيم ، آهن ، روي ، منگنز و مس . اين عناصر هر چند كه جزء عناصر كم مصرف مي‌باشند اما همين مقدار كه حتماً بايد براي درخت تأمين شود، چون اين عناصر بسياري از عمليات حياتي گياه را تحت تأثير قرار مي‌دهد.مثلاً با كم شدن آهن، روي و منگنز برگهاي درخت رو به زردي رفته و علاوه بر كاهش محصول مقدار بار دهي به تدريج سر شاخه‌ها لخت و درخت ضعيف مي‌شود .
با مصرف كودهاي ميكرو تا حد زيادي مي‌توان پديده‌ي سال اوري را كنترل كرده و مقاومت درخت را به سرما افزايش داد.
بهترين زمان مصرف اين عناصر در زمستان و در محل ريشه‌هاي موئين گياه است و بهترآن است كه به همراه كود حيواني و به صورت چالكود زير قطره چكانها مصرف شود.
كود حيواني:
كود حيواني علاوه بر تأمين قسمت ياز نياز غذائي گياه تأثير بسيار مثبت در بهبود كيفيت خاك دارد.بيشترين تأثير كود حيواني اين است كه ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه درخت بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را جهت رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد.
يك نكته اساسي در خصوص مصرف كود حيواني اين مي باشد چون اين كود‌ها براي پوسيده شدن از ازت خاك استفاده مي‌كند،بنابراين بايد در نظر داشت كه از كودهاي كاملاً پوسيده استفاده كرد و يا اگر كود كاملاً پوسيده نشده است مقداري كود ازته براي تسهيل در پوسيده شدن كود حيواني مصرف شود.
زمان و نحوه مصرف كود ها:
بيشترين نياز درخت به مواد غذائي زماني است كه شكوفه‌ها مي‌خواهند ظاهر شوند ،بنابراين هميشه بايد اين نكته را در نظر داشته باشيم زماني كه گياه فعاليت خود را شروع مي‌كند بايد مواد غذائي به اندازه كافي در اختيار داشته باشد و مواد غذائي در محل قرار گرفته باشد كه ريشه براحتي بتواند آن را جذب نموده و بمصرف درخت برساند.
بنابراين بهترين كار اين است كه دربهمن ماه كود هاي مورد نياز درخت اعم از ماكرو و ميكرو را با كود حيواني مخلوط و در حد نهائي سايه انداز درخت در زير قطره چكانها در اطراف درخت و درست در محلي كه ريشه‌هاي موئين فعاليت مي‌كنند (يعني 10 تا 30 سانتي‌متري سطح خاك) بصورت چالكود دفن كرده و قطره چكانها را دقيقاً روي چالكود قرار داده تا كود به راحتي در آب حل شده و در اختيار ريشه قرار بگيرد.
چنانچه عناصر ميكرو در اواخر زمستان به خاك داده نشود و گياه نياز به عناصر كم مصرف را داشته باشد، توصيه مي‌شود كه اين عناصر را به روش محلول‌پاشي و همراه با سموم شيميايي مصرف شود.
ميزان كود: